Tarih Öncesinden Günümüze Kadar En Ölümcül 21 Salgın

Yaklaşık 5.000 yıl önce, bir salgın Çin’de tarih öncesi bir köyü yok etti. Ölülerin cesetlerinin yakıldığı bir evin içinde gençlerin, genç yetişkinlerin ve orta yaşlı insanların iskeletleri bulundu.

Arkeolojik alan şimdi ‘Hamin Mangha’ olarak adlandırılıyor ve kuzeydoğu Çin’deki en güzel korunmuş tarih öncesi alanlardan biri. Arkeolojik ve antropolojik araştırmalar, salgının yeterince hızlı meydana geldiğini ve bölgede bir daha yerleşim olmadığını gösteriyor. Bulunan toplu mezarlar, salgının tüm bölgeyi yerle bir ettiğini de gösteriyordu.

MÖ 430 civarında, Atina ile Sparta arasındaki savaşın başlamasından kısa bir süre sonra Atina’da beş yıl süren ve 100.000 kişinin ölümüne neden olan bir salgın başladı.

Yunan tarihçi Thukydides’e (MÖ 460-400) göre, semptomlar ‘ateş, gözlerde, boğazda veya dilde kızarıklık ve iltihaplanma vb.’ içeriyordu. ortada.

Bu salgının ne olduğunun anlaşılması adına tifo ve Ebola dahil olmak üzere bir dizi hastalık olasılık olarak öne sürüldü. Birçok bilim insanı, savaşın neden olduğu aşırı kalabalığın salgını şiddetlendirdiğine inanıyor.

Askerler kış seferlerinden Roma İmparatorluğu’na döndüklerinde, zafer ganimetlerinden fazlasını getirdiler. Manchester Metropolitan Üniversitesi’nde Roma Tarihi öğretim görevlisi olan April Pudsey, bir makalesinde, orduyu harap eden ve Roma imparatorluğunda 5 milyondan fazla insanı öldürmüş olabilecek olanın ‘Antoninan vebası’ olduğunu söyledi.

Salgın, M.Ö. Roma gücünün zirvede olduğu bir dönem olan MS 27’den MS 180’e kadar uzanan Pax Romana’nın (Roma Barışı) sona ermesine yol açtı. Ancak daha çok iç savaşlara ve istilalara maruz kalan Roma İmparatorluğu’nda istikrarsızlık arttı. Hıristiyanlık daha popüler hale geldi.

Adını salgını dünyanın sonunun işareti olarak tanımlayan Kartaca piskoposu Cyprian/Siprianus’tan alan vebanın yalnızca Roma’da günde 5 bin kişiyi öldürdüğü tahmin ediliyor.

2014 yılında, Luksor’daki arkeologlar veba kurbanları için toplu bir mezar yeri buldular. Bu kurbanların vücutlarını kalın bir kireç tabakasıyla örtmek de bir çeşit dezenfeksiyon olarak görülüyor.

Uzmanlar, hangi hastalığın salgına neden olduğundan emin değiller. Ancak Latince kaynaklara bakıldığında bağırsaklarla ilgili olduğu düşünülmektedir.

Bizans İmparatorluğu, düşüşünün başlangıcına işaret eden hıyarcıklı/hıyarcıklı veba tarafından harap edildi. Veba daha sonra periyodik olarak yeniden ortaya çıktı ve bazı iddialara göre dünya nüfusunun yüzde 10’unu öldürdü.

Veba, adını Bizans İmparatoru Justinianus/Justinianus’tan (MS 527-565) almıştır. Saltanatı sırasında Bizans İmparatorluğu, Orta Doğu’dan Batı Avrupa’ya kadar toprakları kontrol ederek en büyük sınırlarına ulaştı. Justinian, imparatorluğun başkenti Konstantinopolis’te Ayasofya olarak bilinen büyük bir katedral yaptırdı. Kendisi vebaya yakalandı, ancak hayatta kaldı.

Tahminlere göre, Asya’dan Avrupa’ya yayılan Kara Veba, Avrupa nüfusunun yarısından fazlasını yok etti. Bunun, bugün muhtemelen soyu tükenmiş olan ve pireler tarafından enfekte kemirgenlere yayılan vibonik veba bakterisinden (Yersinia pestis) kaynaklandığı düşünülmektedir.

Veba, Avrupa tarihinin akışını değiştirdi. Bu kadar çok ölümle işçi bulmak zorlaştı, işçiler için daha iyi ücretler gerekiyordu ve Avrupa’nın serflik/kölelik sisteminin sonu geldi.

Aztek dilinde haşere anlamına gelen Cocoliztli salgınına neden olan enfeksiyon, Meksika ve Orta Amerika’da 15 milyon insanı öldüren viral hemorajik ateşin bir formuydu. Zaten aşırı kuraklıkla zayıflamış olan bu popülasyonda hastalık tam bir felaketle sonuçlandı.

İskeletlerden alınan DNA’yı inceleyen yakın tarihli bir çalışma ‘S. paratyphi C’ olarak bilinen bir Salmonella alt türü ile enfekte olduklarını bulmuşlardır. Yüksek ateş, dehidratasyon ve gastrointestinal problemlere yol açabilen enterik ateş, günümüzde hala önemli bir sağlık tehdidi olmaya devam etmektedir.

Amerikan Vebaları, Avrupalı ​​kaşifler tarafından Amerika’ya getirilen hastalıklardı. Çiçek hastalığı da dahil olmak üzere bu hastalıklar, İnka ve Aztek uygarlıklarının çöküşüne neden oldu. Bazı varsayımlar, Batı Yarımküre’deki yerli nüfusun yüzde 90’ının öldüğünü öne sürüyor.

Hastalıklar, Hernán Cortés liderliğindeki bir İspanyol kuvvetinin 1519’da Aztek başkenti Tenochtitlán’ı fethetmesini kolaylaştırdı. Francisco Pizarro liderliğindeki bir başka İspanyol kuvveti, 1532’de İnkaları fethetti. İspanyollar, her iki imparatorluğun topraklarını da ele geçirdi.

İngiltere, Fransa, Portekiz ve Hollanda’dan insanlar Batı Yarımküre’yi keşfetmeye, fethetmeye ve yerleşmeye başladığında, hastalık onlara karşı çıkan yerli grupların nüfusunu çoktan büyük ölçüde azaltmıştı.

Kara Veba’nın İngiltere’deki son büyük salgını, Kral II. Charles liderliğindeki Londra’dan kitlesel bir göçe neden olan Londra Vebasıydı. Veba, 1665 yılının Nisan ayında başladı ve sıcak yaz aylarında hızla yayıldı. Kemirgenlerden gelen pireler, bulaşma ve yayılmanın ana nedenlerinden biriydi.

Veba sona erdiğinde, Londra nüfusunun yüzde 15’i de dahil olmak üzere yaklaşık 100.000 kişi öldü. Ancak bu, şehrin son felaketi değildi. 2 Eylül 1666’da, dört gün süren ve şehrin çoğunu yakan Büyük Londra Yangını başladı.

Tarihsel kayıtlar, Büyük Marsilya Vebasının, Doğu Akdeniz’den mal taşıyan ‘Grand-Saint-Antoine’ adlı bir geminin Fransa’nın Marsilya kentine yanaşmasıyla başladığını söylüyor. Gemi karantinaya alınmamasına rağmen, veba, muhtemelen veba bulaşmış kemirgenlerden gelen pireler yoluyla şehre girmeye devam etti. Marsilya ve çevresinde 100.000 kişi bu vebadan öldü.

Vebanın kasıp kavurduğu Moskova’da karantinaya alınan vatandaşlar isyan etmeye başladı. Ayaklanmalar şehre sıçradı ve kalabalığı ibadet için toplanmamaya teşvik eden Başpiskopos Ambrosius’un öldürülmesiyle sonuçlandı.

Rusya İmparatoriçesi II. Catherine vebayı kontrol altına almak ve kamu sistemini eski haline getirmek için o kadar çaresizdi ki, hemen tüm fabrikaların Moskova’dan taşınmasını emreden bir kararname çıkardı.

1773’te 100.000 kişiyi öldüren veba sona erdikten sonra Yemelyan Pugachev, III. Peter (Catherine’in idam edilen kocası) olduğunu iddia ederek binlerce kişinin daha ölümüyle sonuçlanan bir ayaklanmaya öncülük etti.

Hastalık Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Philadelphia’yı ele geçirdiğinde, yetkililer yanlış bir şekilde kölelerin hastalığa karşı bağışık olduğuna inandılar. Afrika kökenli insanları hastalara bakmak için işe almak için bir davet yapıldı.

Hastalık, o yıl Philadelphia’da özellikle sıcak, nemli yaz havasında nüfus patlaması yaşayan sivrisinekler tarafından taşınmış ve bulaştırılmıştır. Kış gelip sivrisinekler ölünce salgın nihayet durdu. Şimdiye kadar 5.000’den fazla insan öldü.

Modern endüstriyel çağda, yeni ulaşım yolları grip virüslerinin yayılmasını kolaylaştırmıştır. Hastalık sadece birkaç ay içinde dünyayı kasıp kavurdu ve 1 milyon insanın ölümüne neden oldu. Salgının en yüksek ölüm oranına ulaşması sadece beş hafta sürdü.

İlk olaylar Rusya’da görüldü. Henüz hava yolculuğu olmamasına rağmen virüs, St.Petersburg’dan önce hızla Avrupa’ya ve dünyanın geri kalanına yayıldı.

New York’ta başlayan bir çocuk felci salgını, Amerika Birleşik Devletleri’nde 27.000 olaya ve 6.000 ölüme neden oldu. Hastalık esas olarak çocukları etkiledi ve bazen hayatta kalanları kalıcı sakatlıklarla bıraktı.

1954’te salk/polio aşısı geliştirilene kadar Amerika Birleşik Devletleri’nde makul aralıklarla çocuk felci salgınları meydana geldi. Aşı yaygınlaştıkça Amerika Birleşik Devletleri’ndeki vakalar azaldı. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki son çocuk felci vakası 1979’da görüldü. Dünya çapında aşılama çabaları, hastalığı tamamen ortadan kaldırmasa da büyük ölçüde azalttı.

images.squarespace-cdn.com

Güney Denizlerinden Kuzey Kutbu’na kadar tahminen 500 milyon insan İspanyol Gribi’nin kurbanı oldu ve her beş kişiden biri öldü. Gribin yayılması ve öldürücülüğü, Birinci Dünya Savaşı sırasında askerlerin maruz kaldığı ağır koşullar ve savaş sırasında yetersiz beslenme nedeniyle arttı.

Adına rağmen, hastalık muhtemelen İspanya’da başlamadı. İspanya savaş sırasında tarafsız bir ülkeydi ve basınına sıkı bir sansür uygulamadı, bu nedenle basını hastalığın ilk haberlerini özgürce yayınlayabiliyordu. Sonuç olarak, insanlar yanlışlıkla hastalığın İspanya’dan kaynaklandığına ve yayıldığına inanıyorlardı.

Asya Gribi salgını, küresel salgınlardan biriydi. Çin’de ortaya çıkan hastalık 1 milyondan fazla can aldı. Salgına neden olan virüs, kuş gribi virüslerinin bir karışımıydı.

Hastalık, Şubat 1957’de Singapur’da, Nisan 1957’de Hong Kong’da ve 1957 yazında Amerika Birleşik Devletleri’nin kıyı kentlerinde hızla yayıldı. Dünya çapında ölü sayısı 1 milyondan fazlaydı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde 116.000 ölüm meydana geldi. .

AIDS ilk tespit edildiğinden bu yana tahminen 35 milyon insanı öldürdü. AIDS’e neden olan virüs, muhtemelen 1920’lerde Batı Afrika’da insanlara bulaşan bir şempanze virüsünden evrimleşmiştir. Virüs dünyaya yayıldı ve 20. yüzyılın sonlarında bir salgın haline geldi. Bugün, HIV ile yaşadığı tahmin edilen 40 milyon kişinin yaklaşık yüzde 64’ü Sahra Altı Afrika’da yaşıyor.

On yıllardır hastalığın bilinen bir tedavisi yoktu, ancak 1990’larda geliştirilen ilaçlar artık hastalığa sahip kişilerin düzenli tedavi ile normal bir yaşam sürmelerine izin veriyor. Daha da cesaret verici olan şey, 2020’nin başlarında HIV’den tamamen iyileşen iki kişi olması.

2009 domuz gribi salgınına Meksika’da ortaya çıkan yeni bir H1N1 türü neden oldu. Virüs dünya çapında 1 milyardan fazla insanı enfekte etti ve 151.700 ile 575.400 arasında insanı öldürdü.

Salgın öncelikle çocukları ve genç yetişkinleri etkiledi ve ölümlerin yüzde 80’i 65 yaşın altındaki kişilerde meydana geldi. Mevsimsel gribe neden olanlar da dahil olmak üzere çoğu grip virüsü suşunun insanlarda en yüksek ölüm yüzdesine neden olmaması olağandışıydı. 65 yaş ve üstü.

Bununla birlikte, yaşlı insanlar H1N1’in ilişkili olduğu virüs kümesine karşı bağışıktı, bu yüzden o kadar etkilenmediler. Domuz gribine neden olan H1N1 virüsü için bir aşı artık yıllık grip aşısına dahil edildi.

Ebola, Batı Afrika’da 28.600 olay ve 11.325 ölümle yıkıcı bir etki bıraktı. Bildirilen ilk vaka Aralık 2013’te Gine’de görüldü ve ardından hastalık hızla Liberya ve Sierra Leone’ye yayıldı. Birden fazla olay ve ölüm bu üç ülkede meydana geldi. Nijerya, Mali, Senegal, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da daha az vaka bildirildi.

Aşı bulma çabaları devam etse de şu anda Ebola’nın tedavisi bulunamadı. Tarihte bilinen ilk Ebola olayları 1976’da Sudan ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde meydana geldi. Virüsün yarasalardan kaynaklandığı düşünülüyor.

Yakın geçmişte Güney Amerika ve Orta Amerika’da ortaya çıkan Zika salgınıyla ilgili bilimsel çalışmalara rağmen virüsün etkisi birkaç yıl daha bilinemeyecek. Virüs insanlarda cinsel yolla bulaşabilse de en çok Aedes sivrisinekleri yoluyla bulaştığı biliniyor.

Zika genellikle yetişkinlere veya çocuklara zarar vermez, şu an anne karnında olan bebekler için tam olarak aynı şeyi söylemek mümkün olmayabilir. Zika taşıyan sivrisinek türleri en iyi sıcak ve nemli iklimlerde gelişir. Güney Amerika, Orta Amerika ve Amerika Birleşik Devletleri’nin güneyinin bazı bölümleri virüsün gelişmesi için başlıca bölgelerdir.

Hâlâ SARS-CoV-2 olarak mutasyona uğramış olan COVID-19 salgını, bir yüzyıldan fazla bir süredir dünyanın en ölümcül viral salgını olabilir. Virüsün Aralık 2019’daki ilk tespitinden Aralık 2020’nin ortasına kadar, patojen/mikrop en az 75 milyon insanı enfekte etti ve 1 milyondan fazla ölüme neden oldu.

Bugünün yaklaşık 8 milyarlık küresel nüfusu ve 2022 Ağustos ortası prestijiyle, 6 milyondan fazla insan COVID-19’dan öldü. Ancak bildirilen doğrulanmış ölümlerin sayısı muhtemelen gerçek toplamdan çok daha düşük.